Τζωρτζ Όργουελ / Η Φάρμα των Ζώων
español
русский
日本語
italiano
deutsch
français
english
中文
ελληνικά








Τζωρτζ Όργουελ


Η ΦΑΡΜΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ



- Επιλεγμένα αποσπάσματα -














    Η επιλογή των συγκεκριμένων αποσπασμάτων αποσκοπεί στο να τονίσει εν συντομία ορισμένες από τις πιο σημαντικές πτυχές του βιβλίου. Φυσικά η ανάγνωσή τους, όσο σημαντική κι αν είναι, δεν υποκαθιστά την ανάγνωση όλου του βιβλίου.












  «....Λοιπόν, σύντροφοι, ποια είναι η φύση της ζωής αυτής που ζούμε; Ας την αντικρίσουμε κατάματα: οι ζωές μας είναι ελεεινές, κοπιαστικές και σύντομες. Γεννιόμαστε, μας δίνουν ακριβώς τόση τροφή όσο χρειάζεται για να στεκόμαστε στα πόδια μας, και όσοι από εμάς είναι ικανοί για αυτό, υποχρεώνονται να δουλεύουν ως το τελευταίο ίχνος της δύναμής τους· και την στιγμή ακριβώς που η χρησιμότητά μας φτάνει στο τέλος της, μας σφάζουν με αποκρουστική σκληρότητα. Κανένα ζώο στην Αγγλία δεν γνωρίζει τι σημαίνει ευτυχία ή ξεκούραση αφού γίνει ενός έτους. Κανένα ζώο στην Αγγλία δεν είναι ελεύθερο. Η ζωή ενός ζώου είναι εξαθλίωση και σκλαβιά: αυτή είναι η καθαρή αλήθεια.


  Μα είναι αυτό απλά κομμάτι των κανόνων της φύσης; Μήπως συμβαίνει γιατί τούτη η γη μας είναι τόσο φτωχή που δεν μπορεί να προσφέρει μια ευπρεπή ζωή σε αυτούς που την κατοικούν; Όχι, σύντροφοι, χίλιες φορές όχι! Το έδαφος της Αγγλίας είναι γόνιμο, το κλίμα της καλό, είναι ικανή να προσφέρει τροφή σε αφθονία σε έναν συντριπτικά μεγαλύτερο αριθμό ζώων από όσα υπάρχουν τώρα. Αυτό και μόνο το αγρόκτημα που βρισκόμαστε θα μπορούσε να συντηρήσει μια ντουζίνα άλογα, είκοσι αγελάδες, εκατοντάδες πρόβατα — και όλα τους να ζουν με μια άνεση και μια αξιοπρέπεια που τώρα είναι σχεδόν πέρα από τη φαντασία μας. Γιατί λοιπόν συνεχίζουμε αυτή την άθλια κατάσταση; Γιατί σχεδόν όλο το προϊόν του κόπου μας το κλέβουν από εμάς τα ανθρώπινα όντα. Εκεί, σύντροφοι, βρίσκεται η απάντηση σε όλα μας τα προβλήματα. Συνοψίζεται σε μία και μόνη λέξη — Άνθρωπος. Ο Άνθρωπος είναι ο μόνος πραγματικός εχθρός που έχουμε. Βγάλτε τον Άνθρωπο από το προσκήνιο και η ριζική αιτία της πείνας και του μόχθου καταργείται για πάντα.


  Ο Άνθρωπος είναι το μόνο πλάσμα που καταναλώνει χωρίς να παράγει. Δεν δίνει γάλα, δεν γεννά αυγά, είναι πολύ αδύναμος και να σύρει το αλέτρι, δεν μπορεί να τρέξει αρκετά γρήγορα για να πιάσει λαγούς. Ωστόσο είναι ο αφέντης όλων των ζώων. Τα βάζει στη δουλειά, τους δίνει για αντάλλαγμα το ελάχιστο που χρειάζονται για να μην πεθάνουν στην πείνα, και το υπόλοιπο το κρατάει για τον εαυτό του. Ο ιδρώτας μας οργώνει τη γη, η κοπριά μας το γονιμοποιεί, κι ωστόσο δεν υπάρχει ούτε ένας από μας που να έχει για εκείνον κάτι περισσότερο από το γυμνό πετσί του. Εσείς αγελάδες που βλέπω μπροστά μου, πόσες χιλιάδες γαλόνια γάλα δώσατε τον τελευταίο χρόνο; Και τι συνέβη στο γάλα αυτό που θα έπρεπε να αναθρέψει ρωμαλέα μοσχαράκια; Κάθε σταγόνα του κατέβηκε το λαιμό των εχθρών μας. Και σεις κότες, πόσα αυγά γεννήσατε αυτόν τον τελευταίο χρόνο και πόσα από εκείνα κλωσήσατε ποτέ μέχρι να γίνουν κοτόπουλα; Τα υπόλοιπα πήγαν όλα στην αγορά για να φέρουν χρήματα για τον Τζόουνς και τους ανθρώπους του. Και ’συ, Κλόβερ, πού είναι τα τέσσερα πουλάρια που γέννησες, αυτά που θα ’πρεπε να είναι στήριγμα και χαρά στα γηρατειά σου; Καθένα τους πουλήθηκε μόλις έγινε ενός έτους — δεν θα ξαναδείς ποτέ κανένα. Σε αντάλλαγμα για τις τέσσερεις εγκυμοσύνες σου και για όλο τον μόχθο σου στα χωράφια, τι περισσότερο είχες ποτέ από ένα πενιχρό συσσίτιο και μια γωνιά του στάβλου;


  Κι αυτές ακόμα οι θλιβερές ζωές που ζούμε δεν επιτρέπεται να φτάσουν ως τη φυσιολογική τους έκταση. Για τον εαυτό μου δεν παραπονιέμαι, γιατί είμαι από τους τυχερούς. Είμαι δώδεκα χρόνων και είχα πάνω από τετρακόσια παιδιά. Αυτή είναι η φυσιολογική ζωή ενός γουρουνιού. Αλλά κανένα ζώο δεν ξεφεύγει στο τέλος από το ανελέητο μαχαίρι. Εσείς μικρά γουρουνάκια που κάθεστε μπροστά μου, καθένα σας θα ουρλιάζει ως τη στιγμή του θανάτου του, στον χασάπη, μέσα το πολύ σ’ ένα χρόνο. Σε αυτή τη φρικτή στιγμή, όλοι μας πρέπει να φτάσουμε — αγελάδες, γουρούνια, κότες, πρόβατα, όλοι. Ακόμα και τα άλογα και οι σκύλοι δεν έχουν καλύτερη τύχη. Εσύ, Μπόξερ, την ίδια μέρα που αυτοί οι τεράστιοι μύες σου θα χάσουν τη δύναμή τους, ο Τζόουνς θα σε στείλει στον σφαγέα, ο οποίος θα σου κόψει το λαρύγγι και θα σε κάνει μικρά κομμάτια για ζωοτροφή. Όσο για τα σκυλιά, όταν γεράσουν και χάσουνε τα δόντια τους, ο Τζόουνς τους δένει ένα τούβλο στο λαιμό τους και τα πνιγεί στο κοντινότερο γεφύρι.


  Δεν είναι ξεκάθαρο, λοιπόν, σύντροφοι, πως όλα τα κακά αυτής της ζωής που ζούμε πηγάζουν από την τυραννία των ανθρωπίνων όντων; Απλά ξεφορτωθείτε τον Άνθρωπο και το προϊόν του κόπου μας θα είναι δικό μας. Σχεδόν μονομιάς θα μπορούσαμε να γίνουμε πλούσιοι και ελεύθεροι. Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε; Τι άλλο από το να δουλεύουμε νύχτα και μέρα, ψυχή τε και σώματι, για την ανατροπή του ανθρώπινου είδους! Αυτό είναι το μήνυμά μου σε εσάς, σύντροφοι: Επανάσταση! Δεν ξέρω πότε θα έρθει αυτή η Επανάσταση, μπορεί να είναι σε μια βδομάδα ή σε εκατό χρόνια, μα ξέρω, τόσο σίγουρα όσο βλέπω αυτό το άχυρο κάτω από τα πόδια μου, πως αργά ή γρήγορα η δικαιοσύνη θα αποδοθεί. Προσηλώστε το βλέμμα σας σε αυτό, σύντροφοι, για όλο το υπόλοιπο της σύντομης ζωής σας! Και πάνω απ’ όλα, περάστε αυτό μου το μήνυμα σε εκείνους που θα ’ρθουν μετά από σας, ώστε οι μελλοντικές γενιές να συνεχίσουν τον αγώνα μέχρι τη νίκη.


  Και να θυμάστε, σύντροφοι, η απόφασή σας δεν πρέπει ποτέ να καμφθεί. Κανένα επιχείρημα δεν πρέπει να σας παραπλανήσει. Ποτέ μην ακούτε όταν σας λένε ότι Άνθρωπος και ζώα έχουν κοινό συμφέρον, πως η ευημερία του ενός είναι η ευημερία των υπολοίπων. Είναι όλα ψέματα. Ο Άνθρωπος δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα κανενός άλλου πλάσματος, παρά του εαυτού του. Και ανάμεσα στα ζώα ας υπάρχει τέλεια ενότητα, τέλεια συντροφικότητα στον αγώνα. Όλοι οι άνθρωποι είναι εχθροί. Όλα τα ζώα είναι σύντροφοι.»



  «...Έχω λίγα περισσότερα να πω. Απλά επαναλαμβάνω, να θυμάστε πάντα το χρέος της εχθρότητας απέναντι στον Άνθρωπο και σε όλους τις μεθόδους του. Ό,τι έχει δύο πόδια, είναι εχθρός. Ό,τι έχει τέσσερα πόδια, ή έχει φτερά, είναι φίλος. Και να θυμάστε επίσης πως στον αγώνα ενάντια στον Άνθρωπο, δεν πρέπει ποτέ να καταντήσουμε να του μοιάσουμε. Ακόμα κι όταν θα τον έχετε κατακτήσει, μην υιοθετήσετε τις φαυλότητές του. Κανένα ζώο δεν πρέπει ποτέ να ζήσει σε σπίτι, ή να κοιμηθεί σε κρεβάτι, ή να φορέσει ρούχα, ή να καταναλώσει αλκοόλ, ή να καπνίσει καπνό, ή να αγγίξει χρήματα, ή να κάνει εμπόριο. Όλες οι συνήθειες του Ανθρώπου είναι κακές. Και, πάνω απ’ όλα, κανένα ζώο δεν πρέπει ποτέ να τυραννήσει την ίδια του τη φυλή. Αδύνατοι ή δυνατοί, έξυπνοι ή αφελείς, είμαστε όλοι αδέλφια. Κανένα ζώο δεν πρέπει ποτέ να σκοτώσει άλλο ζώο. Όλα τα ζώα είναι ίσα.»


...Για τη μέρα εκείνη όλοι πρέπει να δουλέψουμε,
Και τη ζωή του καθένας μας ας χάσει·
Άλογα και αγελάδες, χήνες, γαλοπούλες,
Όλοι μας ας μοχθήσουμε κι η λευτεριά θα φτάσει...











  ...Αυτοί οι τρεις επεξεργάστηκαν τις διδαχές του γέρου Στρατηγού και εκπόνησαν ένα ολοκληρωμένο σύστημα σκέψης στο οποίο έδωσαν το όνομα Ζωϊσμός. Αρκετές νύχτες την εβδομάδα, αφού ο κύριος Τζόουνς είχε πέσει για ύπνο, έκαναν κρυφές συναντήσεις στον αχυρώνα και ανέπτυσσαν τις αρχές του Ζωϊσμού στους άλλους. Στην αρχή συνάντησαν μεγάλη ηλιθιότητα και απάθεια. Μερικά από τα ζώα μιλούσαν για το καθήκον της υποταγής στον κύριο Τζόουνς, στον οποίο αναφέρονταν ως «Αφέντη», ή έκαναν αφελείς παρατηρήσεις όπως «Ο κύριος Τζόουνς μας ταΐζει. Αν θα έφευγε, θα πεθαίναμε από την πείνα». Άλλοι έκαναν ερωτήσεις του είδους «Γιατί πρέπει να νοιαστούμε τι θα γίνει μετά το θάνατό μας;» ή «Εάν αυτή η Επανάσταση είναι να συμβεί ούτως ή άλλως, τί διαφορά έχει αν θα δουλέψουμε για εκείνη ή όχι;», και τα γουρούνια είχαν μεγάλη δυσκολία στο να τους κάνουν να καταλάβουν πως αυτά ήταν αντίθετα με το πνεύμα του Ζωϊσμού. Τις πιο κουτές ερωτήσεις από όλες τις έκανε η Μόλλυ, η λευκή φοράδα. Η πρώτη πρώτη ερώτηση που έκανε ήταν: «Θα υπάρχει ακόμα ζάχαρη μετά την Επανάσταση;»
  «Όχι» απάντησε αποφασιστικά ο Σνόουμπολ. «Δε έχουμε τα μέσα να παράγουμε ζάχαρη σε αυτό το αγρόκτημα. Εξάλλου, δε χρειάζεσαι ζάχαρη. Θα έχεις όλη τη βρόμη και το σανό που θα θελήσεις.»
  «Και θα μου επιτρέπεται ακόμα να φοράω κορδέλες στη χαίτη μου;» ρώτησε η Μόλλυ.
  «Συντρόφισσα», είπε ο Σνόουμπολ, «αυτές οι κορδέλες στις οποίες είσαι τόσο αφιερωμένη είναι το σήμα της δουλείας. Δεν μπορείς να καταλάβεις ότι η ελευθερία αξίζει περισσότερο από τις κορδέλες;»
  Η Μόλλυ συμφώνησε, μα δεν ακουγόταν να έχει πειστεί και πολύ.


  Τα γουρούνια έπρεπε να δώσουν έναν ακόμα δυσκολότερο αγώνα για να αντιμετωπίσουν τα ψέματα που διέδιδε ο Μωυσής, το εξημερωμένο κοράκι. Ο Μωυσής, που ήταν το ξεχωριστό κατοικίδιο του κύριου Τζόουνς, ήταν σπιούνος και παραμυθάς, αλλά ήταν επίσης κι ένας έξυπνος ρήτορας. Ισχυριζόταν πως ήξερε για την ύπαρξη μιας μυστηριώδους χώρας που ονομαζόταν Ζαχαρένιο Βουνό, στο οποίο όλα τα ζώα πήγαιναν όταν πέθαιναν. Βρισκόταν κάπου ψηλά στον ουρανό, λίγο πάνω από τα σύννεφα, έλεγε ο Μωυσής. Στο Ζαχαρένιο Βουνό ήταν Κυριακή επτά μέρες την εβδομάδα, υπήρχε τριφύλλι όλο το χρόνο, και στους φράχτες φύτρωναν σβόλοι από ζάχαρη και γλυκά από λιναρόσπορο. Τα ζώα μισούσαν τον Μωυσή γιατί έλεγε ιστορίες και δε δούλευε, αλλά μερικά από αυτά πίστευαν στο Ζαχαρένιο Βουνό, και τα γουρούνια έπρεπε να προσπαθήσουν πολύ σκληρά για να τα πείσουν ότι δεν υπήρχε τέτοιο μέρος.



  ...Ύστερα ο Σνόουμπολ (γιατί ο Σνόουμπολ ήταν αυτός που ήταν καλύτερος στο γράψιμο) πήρε μια βούρτσα ανάμεσα στα νύχια του ποδιού του, έσβησε το ΑΡΧΟΝΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑ από το πάνω μέρος της πύλης και στη θέση της έγραψε με τη μπογιά ΦΑΡΜΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ. Αυτό επρόκειτο να είναι το όνομα του κτήματος από εδώ και πέρα.


  Εξήγησαν πως βάσει των μελετών που έκαναν τους τρεις τελευταίους μήνες, τα γουρούνια κατάφεραν να συνοψίσουν τις αρχές του Ζωϊσμού σε Επτά Εντολές. Αυτές οι Επτά Εντολές τώρα θα αναγράφονταν στον τοίχο· θα ήταν έναν αμετάβλητος νόμος σύμφωνα με τον οποίο όλα τα ζώα της Φάρμας των Ζώων θα έπρεπε να ζουν στο εξής.


ΟΙ ΕΠΤΑ ΕΝΤΟΛΕΣ

  1. Ό,τι έχει δύο πόδια είναι εχθρός.
  2. Ό,τι έχει τέσσερα πόδια, ή έχει φτερά, είναι φίλος.
  3. Κανένα ζώο δεν πρέπει να φορέσει ρούχα.
  4. Κανένα ζώο δεν πρέπει να κοιμηθεί σε κρεβάτι.
  5. Κανένα ζώο δεν πρέπει να καταναλώσει οινοπνευματώδη.
  6. Κανένα ζώο δεν πρέπει να σκοτώσει άλλο ζώο.
  7. Όλα τα ζώα είναι ίσα.





  Όλο εκείνο το καλοκαίρι η δουλειά στο αγρόκτημα πήγε ρολόι. Τα ζώα ήταν τόσο ευτυχισμένα όσο ποτέ δε το είχαν φανταστεί. Κάθε μπουκιά φαγητού ήταν μια έντονη καθάρια ευχαρίστηση, τώρα που ήταν αληθινά το δικό τους φαγητό, παραγόμενο από τους ίδιους και για τους ίδιους, όχι δοσμένο σε μικρές δόσεις από έναν τσιγκούνη αφέντη. Με τα άχρηστα παρασιτικά ανθρώπινα όντα βγαλμένα από τη μέση, υπήρχε περισσότερη τροφή για τον καθένα.


  Αλλά καθένας δούλευε σύμφωνα με τις δυνατότητές σου. Οι κότες και οι πάπιες, για παράδειγμα, γλύτωσαν αρκετή ποσότητα καλαμποκιού στη συγκομιδή, μαζεύοντας τους παραπεταμένους σπόρους. Κανείς δεν έκλεβε, κανείς δεν παραπονιόταν για το συσσίτιο, οι καυγάδες και τα δαγκώματα και η ζήλια, που ήταν φυσικά χαρακτηριστικά της ζωής των παλιών ημερών, είχαν σχεδόν εξαφανιστεί. Κανείς δεν τεμπέλιαζε — ή σχεδόν κανείς.








  ...Ο Ναπολέων, με τους σκύλους να τον ακολουθούν, ανέβηκε τώρα στο ανυψωμένο τμήμα του πατώματος, εκεί που ο Στρατηγός είχε άλλοτε σταθεί για να βγάλει το λόγο του. Ανακοίνωσε πως από τώρα και στο εξής οι Συναντήσεις κάθε Κυριακάτικου πρωινού θα τέλειωναν. Δεν ήταν απαραίτητες, είπε, και ήταν σπατάλη χρόνου. Στο μέλλον όλα τα θέματα τα σχετικά με τη δουλειά στο αγρόκτημα θα ρυθμίζονταν από μια ειδική επιτροπή από γουρούνια, υπό την προεδρία του ίδιου. Αυτοί θα συναντιόντουσαν κατ’ ιδίαν και στη συνέχεια θα ανακοίνωναν τις αποφάσεις τους στους άλλους.


  Ύστερα ο Σκουήλερ στάλθηκε να γυρίσει το αγρόκτημα για να εξηγήσει τη νέα κατάσταση στους άλλους.
  «Σύντροφοι», είπε, «πιστεύω ότι κάθε ζώο εδώ, εκτιμά τη θυσία που ο Σύντροφος Ναπολέων έκανε, παίρνοντας επάνω του αυτήν την πρόσθετη εργασία. Μην φαντάζεστε, σύντροφοι, πως η ηγεσία είναι ευχαρίστηση! Αντίθετα, είναι μια σοβαρή και βαριά ευθύνη. Κανείς δεν πιστεύει πιο σταθερά από τον Σύντροφο Ναπολέων πως όλα τα ζώα είναι ίσα. Θα ήταν πανευτυχής αν μπορούσε να σας αφήσει να αποφασίσετε μόνοι σας για τον εαυτό σας. Αλλά κάποιες φορές μπορεί να παίρνατε τις λάθος αποφάσεις, σύντροφοι, και τότε τι θα γινόταν;»


  ...Αυτό, είπε ο Σκουήλερ, ήταν κάτι που λέγεται τακτική. Επανέλαβε αρκετές φορές, «Τακτική, σύντροφοι, τακτική!» πηδώντας τριγύρω και κουνώντας την ουρά του γελώντας χαρούμενος. Τα ζώα δεν καταλάβαιναν στα σίγουρα τί σήμαινε η λέξη, αλλά ο Σκουήλερ μιλούσε τόσο πειστικά, και τα τρία σκυλιά που έτυχε να είναι μαζί του γρύλιζαν τόσο απειλητικά, που δέχθηκαν την εξήγησή του, χωρίς άλλες ερωτήσεις.



  Όλη εκείνη τη χρονιά τα ζώα δούλεψαν σα σκλάβοι. Ωστόσο ήταν χαρούμενα στη δουλειά τους· δεν απέφυγαν καμιά προσπάθεια ή θυσία, γνωρίζοντας καλά πως όλα όσα έκαναν ήταν για το όφελος το δικό τους και για όσους θα έρχονταν μετά από αυτούς, και όχι για ένα μάτσο άχρηστα ανθρώπινα όντα που έκλεβαν τους κόπους τους.



  «...Αφαιρέσαμε τα σεντόνια από τα κρεβάτια του σπιτιού, και κοιμόμαστε ανάμεσα στις κουβέρτες. Και πόσο άνετα κρεβάτια είναι πράγματι! Όμως όχι πιο άνετα από ό,τι χρειαζόμαστε, σας βεβαιώνω, σύντροφοι, με όλη αυτή την πνευματική εργασία που έχουμε να κάνουμε στις μέρες μας. Δε θα μας κλέβατε την ξεκούρασή μας, έτσι δεν είναι, σύντροφοι; Δε θα μας θέλατε πολύ κουρασμένους για να εξασκήσουμε τα καθήκοντά μας; Δε πιστεύω να υπάρχει κανείς ανάμεσά σας που να θέλει να δει τον Τζόουνς να επιστρέφει;»


  Τα ζώα τον διαβεβαίωσαν άμεσα στο σημείο αυτό, και τίποτα περαιτέρω δεν ειπώθηκε, για το να κοιμούνται τα γουρούνια στα κρεβάτια του σπιτιού. Κι όταν, λίγες μέρες αργότερα, ανακοινώθηκε πως από τώρα και στο εξής τα γουρούνια θα σηκώνονταν τα πρωινά μια ώρα αργότερα από τα υπόλοιπα ζώα, κανένα παράπονο δεν έγινε ούτε και για αυτό.








  ...Τα ζώα μαζεύτηκαν γύρω από την Κλόβερ, δίχως να μιλούν. Ο λοφίσκος που βρίσκονταν τους χάριζε την ανοικτή θέα της περιοχής. Η περισσότερη από τη Φάρμα των Ζώων απλωνόταν στα μάτια τους μπροστά — το μακρύ λιβάδι που έφτανε ως τον κεντρικό δρόμο, το βοσκοτόπι, το άλσος, η στέρνα που έπιναν νερό, τα οργωμένα χωράφια που το χλωρό σιτάρι ήταν πυκνό και πράσινο, και οι κόκκινες σκεπές των κτιρίων της φάρμας με τον καπνό να παιχνιδίζει στις καμινάδες. Ήταν ένα καθάριο ανοιξιάτικο δειλινό. Οι οριζόντιες ακτίνες του ήλιου χρύσωναν το χορτάρι και τους πυκνούς φράχτες. Ποτέ το αγρόκτημα —και με κάποιου είδους έκπληξη θυμήθηκαν πως ήταν το δικό τους αγρόκτημα, κάθε σπιθαμή ιδιοκτησία τους — δεν τους είχε φανεί μέρος τόσο ποθητό. Καθώς η Κλόβερ κοίταξε χαμηλά την πλαγιά του λόφου τα μάτια της γέμισαν δάκρυα. Αν θα μπορούσε να εκφράσει όσα σκεφτόταν, θα ήταν για να πει πως ό,τι έγινε δεν ήταν αυτό στο οποίο στόχευαν όταν ξεκίνησαν χρόνια πριν να εργάζονται για την ανατροπή της ανθρώπινης ράτσας. Αυτές οι σκηνές του τρόμου και των σφαγών δεν ήταν ό,τι οραματίστηκαν τη νύχτα που ο γέρο-στρατηγός τους ενέπνευσε για πρώτη φορά την επανάσταση. Αν εκείνη η ίδια είχε κάποια εικόνα για το μέλλον, ήταν μιας κοινωνίας ζώων λυτρωμένων από την πείνα και το μαστίγιο, με ισότητα, που ο καθένας θα εργαζόταν σύμφωνα με τις ικανότητές του, οι ισχυροί θα προστάτευαν τους αδύνατους, όπως είχε η ίδια προστατεύσει με το μπροστινό της πόδι, τα χαμένα παπάκια, τη νύχτα του λόγου του γέρου Στρατηγού.




  Όλη τη διάρκεια της χρονιάς τα ζώα δούλεψαν ακόμα σκληρότερα απ’ ό,τι είχαν δουλέψει τον προηγούμενο χρόνο. Το να ξανακτίσουν τον ανεμόμυλο, με τοίχους δυο φορές πιο χοντρούς από πριν, και να τον τελειώσουν στον προκαθορισμένο χρόνο, μαζί με την κανονική δουλειά στο κτήμα, απαιτούσε μια τεράστια προσπάθεια. Ήταν φορές που έμοιαζε στα ζώα πως δούλευαν περισσότερες ώρες και δεν τρέφονταν καλύτερα απ’ ό,τι έκαναν στις μέρες του Τζόουνς. Τα πρωινά της Κυριακής ο Σκούιρελ, κρατώντας μια μακριά λωρίδα χαρτιού με τα νύχια του ποδιού του, τους διάβαζε δυνατά λίστες με αριθμούς που αποδείκνυαν πως η παραγωγή κάθε κατηγορίας τροφής είχε αυξηθεί κατά διακόσια τοις εκατό, τριακόσια τοις εκατό, ή πεντακόσια τοις εκατό, ανάλογα με την περίπτωση. Τα ζώα δεν είχαν λόγο να μην τον πιστέψουν, ειδικά μάλιστα καθώς δε μπορούσαν πια να θυμηθούν πολύ καθαρά ποιες συνθήκες επικρατούσαν πριν την Επανάσταση. Όπως και να έχει, υπήρχαν μέρες που ένοιωθαν πως θα προτιμούσαν να έχουν λιγότερους αριθμούς και περισσότερη τροφή.


  Στις ομιλίες του ο Σκουήλερ μιλούσε πάντα με τα δάκρυα να κυλούν στα μαγουλά του για τη σοφία του Ναπολέοντα, την καλοσύνη της καρδιάς του, και τη βαθιά αγάπη που έτρεφε για όλα τα ζώα όπου κι αν βρίσκονταν, και κυρίως για τα δυστυχισμένα ζώα που ζούσαν ακόμα στην άγνοια και στη σκλαβιά στις άλλες φάρμες.








  Εν τω μεταξύ η ζωή ήταν σκληρή. Ο χειμώνας ήταν τόσο κρύος όσο κι ο προηγούμενος, και το φαγητό ακόμα λιγότερο. Για μια φορά ακόμα όλες οι μερίδες μειώθηκαν, εκτός από εκείνες των γουρουνιών και των σκύλων. Μια πολύ αυστηρή ισότητα στις μερίδες, εξήγησε ο Σκουήλερ, θα ήταν αντίθετη με τις αρχές του Ζωϊσμού. Σε κάθε περίπτωση δεν είχε δυσκολία να αποδείξει στα άλλα ζώα πως δεν υπήρχε στην πραγματικότητα έλλειψη τροφής, παρά τα όσα φαίνονταν με την πρώτη ματιά. Προς το παρόν, φυσικά, είχε προκύψει η αναγκαιότητα να κάνουν μια αναπροσαρμογή στις μερίδες (ο Σκουήλερ πάντα μιλούσε για «αναπροσαρμογή», ποτέ για «μείωση»), αλλά σε σχέση με τις μέρες του Τζόουνς, η βελτίωση ήταν τεράστια. Διαβάζοντας αριθμητικά στοιχεία μεγαλόφωνα, με μια διαπεραστική, γρήγορη φωνή, τους αποδείκνυε με λεπτομέρειες πως είχαν περισσότερη βρόμη, περισσότερο σανό, περισσότερα γογγύλια απ’ ό,τι τον καιρό του Τζόουνς, πως εργάζονταν λιγότερες ώρες, πως το πόσιμο νερό ήταν καλύτερης ποιότητας, πως ζούσαν περισσότερο, πως ένα μεγαλύτερο ποσοστό νεογνών επιζούσε στη νηπιακή ηλικία, και πως είχαν πιο πολύ άχυρο στους στάβλους και υπέφεραν λιγότερο από τους ψύλλους. Τα ζώα πίστευαν κάθε λέξη από αυτά. Για να πούμε την αλήθεια, ο Τζόουνς και όσα συμβόλιζε είχαν σχεδόν ξεθωριάσει από τις μνήμες τους. Ήξεραν πως η ζωή πια ήταν πενιχρή και σκληρή, πως συχνά πεινούσαν και συχνά κρύωναν, και πως συνήθως δούλευαν όταν δεν κοιμόντουσαν. Αλλά αναμφίβολα ήταν χειρότερα στις παλιές μέρες. Έτσι ήθελαν να πιστεύουν. Άλλωστε εκείνες τις μέρες ήταν σκλάβοι και τώρα ήταν ελεύθεροι, και αυτό έκανε όλη τη διαφορά, όπως ο Σκουήλερ δεν παρέλειπε να τονίζει.



  Τον Απρίλιο, η Φάρμα των Ζώων ανακηρύχθηκε Δημοκρατία, και κατέστη απαραίτητο να εκλεγεί Πρόεδρος. Υπήρχε μόνο ένας υποψήφιος, ο Ναπολέων, ο οποίος και εκλέχθηκε παμψηφεί.



  Στα μέσα του καλοκαιριού ο Μωυσής το κοράκι ξαφνικά επανεμφανίστηκε στη φάρμα, ύστερα από μια απουσία πολλών χρόνων. Ήταν ίδιος και απαράλλαχτος, ακόμα δε δούλευε, και μιλούσε με το ίδιο πάθος όπως πάντα για το Ζαχαρένιο Βουνό. Κούρνιαζε σε έναν ξερό κλαδί, χτυπούσε τα μαύρα του φτερά, και μιλούσε με τις ώρες σ’ όποιον τον άκουγε. «Εκεί ψηλά, σύντροφοι», έλεγε με επισημότητα, δείχνοντας προς τον ουρανό με το μεγάλο του ράμφος «εκεί ψηλά —ακριβώς στην άλλη πλευρά αυτού του σκοτεινού σύννεφου που βλέπετε— εκεί βρίσκεται το Ζαχαρένιο Βουνό, αυτή η ευτυχισμένη χώρα που εμείς τα φτωχά ζώα θα ξεκουραστούμε παντοτινά από τους κόπους μας!»
  Ακόμα, ισχυριζόταν πως είχε βρεθεί εκεί σε ένα από τα ψηλότερα πετάγματά του, και πως είχε δει τα αιώνια χωράφια από τριφύλλι και τα γλυκά από λιναρόσπορο και τους σβόλους από ζάχαρη που φύτρωναν στους φράχτες. Πολλά από τα ζώα τον πίστευαν. Οι ζωές τους τώρα, συλλογίζονταν, ήταν γεμάτες πείνα και μόχθο· δεν ήταν σωστό και δίκαιο ένας καλύτερος κόσμος να υπάρχει κάπου αλλού; Ένα πράγμα δύσκολο να προσδιοριστεί ήταν η συμπεριφορά των γουρουνιών προς τον Μωυσή. Όλα δήλωναν με περιφρόνηση πως οι ιστορίες του για το Ζαχαρένιο Βουνό ήταν παραμύθια, κι ωστόσο του επέτρεπαν να παραμένει στη φάρμα, να μη δουλεύει, δίνοντάς του και πέντε ουγγιές μπύρα την ημέρα.








  ...Απελπισμένα τα ζώα άρχισαν να παρακαλούν τα δύο άλογα που έσερναν το αμάξι να σταματήσουν. «Σύντροφοι, σύντροφοι!» φώναζαν. «Μην πηγαίνετε τον αδελφό σας στο θάνατο!» Μα τα ανόητα κτήνη, εντελώς ανήμπορα να συνειδητοποιήσουν τι γινόταν, απλά κατέβασαν τα αυτιά τους και τάχυναν το βήμα τους. Το πρόσωπο του Μπόξερ δεν ξαναφάνηκε στο παράθυρο. Πολύ αργά, κάποιος σκέφτηκε να τρέξει μπροστά και να κλείσει τις αμπάρες της πύλης· μα την ίδια στιγμή το αμάξι την είχε ήδη προσπεράσει και χάθηκε βιαστικά στο δρόμο. Δεν ξαναείδε ποτέ κανείς τον Μπόξερ.


  ...Όμως δε γινόταν πια λόγος για τις πολυτέλειες που κάποτε ο Σνόουμπωλ είχε μάθει τα ζώα να ονειρεύονται, τους στάβλους με ηλεκτρικό φως και ζεστό και κρύο νερό, και οι τρεις εργάσιμες μέρες την εβδομάδα. Ο Ναπολέων είχε αποκηρύξει αυτές τις ιδέες ως αντίθετες με το πνεύμα του Ζωϊσμού. Η αληθινή ευτυχία, έλεγε, βρίσκεται στη σκληρή εργασία και στο λιτό τρόπο ζωής.
  Κατά κάποιο τρόπο έμοιαζε σαν η φάρμα να ευημερούσε χωρίς ωστόσο να ευημερούν και τα ίδια τα ζώα — εκτός, φυσικά, από τα γουρούνια και τα σκυλιά. Ίσως αυτό να οφειλόταν εν μέρει στο ότι υπήρχαν τόσα πολλά γουρούνια και τόσα πολλά σκυλιά. Δεν ήταν πως αυτά τα πλάσματα δε δούλευαν, με τον δικό τους τρόπο. Υπήρχε, όπως ο Σκουήλερ ποτέ δεν κουραζόταν να εξηγεί, ατέλειωτη δουλειά για την επιτήρηση και την οργάνωση της φάρμας. Πολλή από αυτή τη δουλειά ήταν ένα είδος εργασίας που τα άλλα ζώα ήταν πολύ απλοϊκά για να καταλάβουν.








  ...Ο Βενιαμίν αισθάνθηκε μια μύτη να ακουμπά στον ώμο του. Γύρισε και κοίταξε. Ήταν η Κλόβερ. Τα γέρικα μάτια της έμοιαζαν πιο θολά από ποτέ. Χωρίς να πει τίποτα, τράβηξε απαλά τη χαίτη του και τον οδήγησε ως την άκρη του μεγάλου αχυρώνα, εκεί που ήταν γραμμένες οι Επτά Εντολές. Για ένα δύο λεπτά στάθηκαν και κοίταξαν τον τοίχο με τα λευκά γράμματα.


  «Η όρασή μου έχει εξασθενήσει», είπε τελικά. «Ακόμα κι όταν ήμουν νέα δε μπορούσα να διαβάσω τι έγραφε εκεί. Αλλά μου φαίνεται πως αυτός ο τοίχος μοιάζει αλλαγμένος. Είναι οι Επτά Εντολές ίδιες όπως άλλοτε, Βενιαμίν;»


  Για μια φορά ο Βενιαμίν δέχθηκε να παραβεί τις αρχές του, και της διάβασε δυνατά αυτό που ήταν γραμμένο στον τοίχο. Δεν υπήρχε τίποτα εκεί τώρα εκτός από μια και μόνη Εντολή. Έλεγε:


ΟΛΑ ΤΑ ΖΩΑ ΕΙΝΑΙ ΙΣΑ
ΑΛΛΑ ΚΑΠΟΙΑ ΖΩΑ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΙΣΑ ΑΠΟ ΑΛΛΑ





  ....Δεν υπήρχε αμφιβολία, πια, για το τι είχε συμβεί στα πρόσωπα των γουρουνιών. Η εξωτερική μορφή τους άλλαζε από γουρούνι σε άνθρωπο, και από άνθρωπο σε γουρούνι, κι από γουρούνι σε άνθρωπο ξανά· μα πλέον ήταν αδύνατο να πεις ποιος ήταν ποιος.















Εσύ, που ’δωσες σ’ όλα κι έναν λόγο,
πες μου γιατί τα κάνεις όλα αυτά;





.      
show demo
 
 
 
.